Integracja sensoryczna
Czym jest integracja sensoryczna?
Według A.J. Ayres (twórczyni teorii) Integracja Sensoryczna to podświadomy proces zachodzący w mózgu – czyli bez udziału naszej świadomości – tak jak oddychanie. Jest to umiejętność naszego mózgu do porządkowania informacji pochodzących ze zmysłów: słuchu, wzroku, dotyku, ruchu, grawitacji, smaku i węchu. Integracja sensoryczna nadaje znaczenie temu, co doświadczamy, przez selekcję informacji i wybór tego, na czym mamy się skupić – np. na słuchaniu nauczyciela w klasie i ignorowaniu hałasu na zewnątrz. Nasz mózg nabywa i rozwija tą umiejętność przez całe życie. Najbardziej intensywnie w pierwszych kilku latach życia dziecka. Taki proces organizacji informacji sensorycznych jest podstawą umiejętności związanych z: ruchem, mową, emocjami, uwagą, relacjami społecznymi i percepcją.
Integracja sensoryczna – jak wygląda terapia?
Terapia Integracji Sensorycznej polega na poprawie organizacji pracy mózgu poprzez ćwiczenia w których dziecko doświadcza zróżnicowanych bodźców sensorycznych podczas ruchu. A prościej: Terapia Integracji Sensorycznej polega na zabawie! – ukierunkowanej lecz nie dyrektywnej. Dlatego dzieci bardzo chętnie przychodzą na zajęcia. Spotkamy się z opinią rodziców, że jest to niepoważna metoda ponieważ „dziecko się bawi a nie pracuje”. A tymczasem dziecko uczy się poprzez ruch. Rolą terapeuty jest tak pokierować zabawą – aktywnością dziecka, aby była dostosowana do jego potrzeb i możliwości. Terapia integracji sensorycznej NIE uczy dziecka specyficznych umiejętności takich jak liczenie, rysowania linii między określonymi punktami, jazdy na rowerze, zapinania guzików itd. Terapia integracji sensorycznej polega na wzmacnianiu zdolności uczenia się mózgu.
Integracja sensoryczna – jak wygląda diagnoza?
Diagnoza Integracji Sensorycznej oparta jest na obserwacji dziecka w zabawie spontanicznej i ukierunkowanej. U dzieci od 4 r.ż. wykonywane są również specjalistyczne testy. Spotkanie z dzieckiem poprzedza szczegółowy wywiad z rodzicami. Wymaga to najczęściej trzech spotkań.
Integracja sensoryczna – czy można w domu?
Nawet trzeba. Dziecko musi każdego dnia uczestniczyć w doświadczeniach sensorycznych. Dlatego dzieci uczestniczące na terapię Integracji Sensorycznej w naszej poradni, dostają zestawy ćwiczeń /sekwencje stymulacyjne/ zalecenia, do wykonywania w domu. Takie codzienne oddziaływania ćwiczeń domowych prowadzonych przez rodziców lub samo dziecko i ćwiczeń na sali terapeutycznej zapewniają optymalną stymulację sensoryczną naszych pociech.
Integracja sensoryczna – kiedy udać się do specjalisty? / kiedy udać się na diagnozę?
Jeżeli niepokoi Was zachowanie dziecka lub przejawia ono niektóre z poniższych trudności może to być sygnał do kontaktu ze specjalistą Integracji Sensorycznej. Istotna jest odpowiedź na pytanie: czy dana reakcja Twojego dziecka utrudnia mu codzienne funkcjonowanie, nabywanie nowych umiejętności lub pozbawia go nowych doświadczeń np. przez wycofanie. Jeżeli tak, udaj się na diagnozę w zakresie Integracji Sensorycznej.
Objawy zaburzeń Integracji Sensorycznej / Zachowania świadczące o zaburzeniach Integracji sensorycznej:
- dziecko unika lub przejawia negatywną reakcję na czynności pielęgnacyjne ciała: mycie, kremowanie, dotyk gąbki, czesanie włosów, obcinanie itp.
- dziecko narzeka na drażniące metki, preferuje wybrane ubrania (miękkie, luźne, mocno przylegające itp.),
- dziecko nie lubi zakładać danego rodzaju ubrań lub po założeniu szybko je ściąga (np. skarpetki, bluzki z długim rękawem, bluzki z krótkim rękawem itp.),
- dziecko nie lubi przytulania lub ciągle i mocno się przytula, „celowo” wpada na przedmioty, wciska się w ciasne miejsca,
- dziecko unika brudzących zabaw, nie lubi czuć na dłoniach farby, kleju, masła itp.
- w sytuacjach emocjonalnych/trudnych dziecko uderza: siebie, innych, przedmioty (możliwe zachowania autoagresywne: uderzanie głową itp.),
- dziecko przejawia słabą lub nadmierną reakcję na ból,
- dziecko potyka się, wydaje się niezgrabne ruchowo, wpada na innych,
- dziecko ma trudność z pisaniem, rysowaniem, wycinaniem lub unika tego typu aktywności (zbyt mocne lub zbyt lekkie trzymanie narzędzia pisarskiego),
- dziecko kręci się wokół własnej osi, skacze, biega, nie może usiedzieć w jednym miejscu,
- dziecko ma trudność z opanowaniem umiejętności: chodzeniem po schodach, po drabinkach, jazdą na rowerze, hulajnodze, zabawy piłką,
- dziecko boi się korzystać ze sprzętów na placu zabaw lub z karuzeli,
- dziecko unika uczestniczenia w sportach lub grach zespołowych,
- dziecko ma trudność z utrzymaniem koncentracji, ze zrozumieniem poleceń,
- dziecko jest nadwrażliwe na światło, jaskrawe kolory – jest pobudzone np. po wizycie w dużym sklepie,
- dziecko jest nadwrażliwe na dźwięki np. unika hałaśliwych, zatłoczonych miejsc, zakrywa uszy,
- dziecko preferuje tylko wybrane rodzaje jedzenia, często narzeka, że coś źle pachnie,
- dziecko podczas aktywności stolikowych, ma trudności z utrzymaniem głowy w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, pokłada się na stoliku, wierci się, macha nogami,
- dziecko ma niskie poczucie własnej wartości, wycofuje się z nowych aktywności, nie przejawia własnych pomysłów i inicjatywy do zabawy, czeka na propozycje innych,
- dziecko ma trudności z nawiązywaniem kontaktów i zawieraniem przyjaźni.
Integracja sensoryczna, terapia i diagnoza – kto może ją prowadzić?
Terapię oraz diagnozę Integracji Sensorycznej może prowadzić osoba z odpowiednimi uprawnieniami. Oznacza to ukończenie dwustopniowego kursu lub studiów podyplomowych, potwierdzone certyfikatem. Co ważne, uprawienia te mogą zdobyć osoby w wybranych zawodach: fizjoterapeuta, terapeuta zajęciowy, psycholog, pedagog specjalny, logopeda (według nowych rozporządzeń). A więc rodzicu, jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości co do kwalifikacji danego specjalisty, możesz poprosić go o certyfikat potwierdzający jego uprawienia do przeprowadzania diagnozy oraz terapii Integracji Sensorycznej.
Terapia online
Terapia online – czy można?
Oczywiście, że można. Wszystkie formy terapii które pomagają naszemu dziecku są słuszne. W sytuacji, w której dziecko ma dłuższą przerwę w zajęciach, ważne jest aby znaleźć formę ćwiczeń najbardziej zbliżoną do tej w gabinecie Integracji Sensorycznej, logopedycznym lub psychologicznym i zachować systematyczność działań. Tutaj właśnie pomoże nam forma online. Nasza poradnia zapewnia możliwość uczestniczenia w terapii SI, logopedycznej i psychologicznej online.
Terapia online – jak wygląda?
Wystarczy nam do tego komunikator który sprawi, że będziemy się widzieć (Messenger, Skype, WhatsApp). Terapeuta Integracji Sensorycznej. Logopeda, psycholog przygotowuje zestaw ćwiczeń, dostosowany indywidualnie – do możliwości oraz trudności danego dziecka. Podczas sesji video która trwa, w zależności od potrzeb i możliwości rodzica i dziecka, od 30 do 50 minut, terapeuta pokazuje jak wykonać dane ćwiczenie. Następnie wykonuje je razem z dzieckiem. Przed lub po odbytej sesji zostaje przesłany do Państwa materiał, aby zestaw ćwiczeń był zawsze dostępny.
Terapia online – jak często?
Ilość terapii online powinna być adekwatna do terapii stacjonarnej. Jeżeli dziecko uczęszcza na terapię Integracji Sensorycznej, logopedyczną lub psychologiczną 1 raz w tygodniu, również w takiej częstotliwości powinno się widzieć z terapeutą online. Jest to istotne z kilku powodów. Przede wszystkim zostanie zapewniona ciągłość terapii, a tym samym jej pozytywne efekty. Drugim aspektem jest działanie naszych zmysłów. Po niedługim czasie przyzwyczajają się one do danego ćwiczenia, a to wpływa na mniejszą jego skuteczność. Argumentem przemawiającym do naszych podopiecznych będzie nuda! Ważne jest, aby ćwiczenia które stworzymy dla dziecka były dla niego interesujące, ponieważ będzie je wykonywał codziennie. Wiemy jak szybko dzieci tracą zainteresowanie powtarzalnymi czynnościami, dlatego aby utrzymać ich ciekawość i chęć do pracy, musimy wymieniać zestaw ćwiczeń.
Psycholog i psychoterapeuta
Kiedy szukać pomocy u psychologa?
Zgłaszając się do psychologa możemy uzyskać wsparcie w trudnej sytuacji, otrzymać wskazówki odnośnie możliwych form działania i wspólnie z psychologiem rozważyć najkorzystniejsze dla nas rozwiązania. Do psychologa może wybrać się osoba, która ma trudności w życiu codziennym, np.: wychowawcze, kłopoty w pracy czy w relacji z partnerem. Wsparcie ma na celu odzyskanie równowagi, powrót do wcześniejszych sposobów funkcjonowania (sprzed kryzysu) czy pomoc w tworzeniu nowych. Psycholog może zasugerować konieczności podjęcia psychoterapii.
Jakie usługi świadczy psycholog?
Psycholog może zajmować się poradnictwem, przeprowadzać testy psychologiczne (np. testy funkcji poznawczych, testy osobowości i inne) oraz udzielać świadczenia psychologiczne, takie jak opiniowanie, diagnozowanie, orzekanie oraz udzielanie pomocy psychologicznej. Specjalizacja danego psychologa zależy od miejsca jego pracy i doświadczenia. I tak psycholog zatrudniony w poradni psychologiczno-pedagogicznej poradzi nam, jak pomóc dziecku w trudnościach szkolnych. Psycholog pracujący na co dzień z dziećmi niepełnosprawnymi będzie kompetentny w tym zakresie. Psycholog na oddziale psychiatrycznym pomoże zmierzyć się z chorobą psychiczną. Psycholog pracujący w Ośrodku Interwencji Kryzysowej będzie przygotowany do udzielania wsparcia w kryzysie (np. ofiarom przemocy). Psycholog w ośrodku adopcyjnym pomoże nam przejść przez proces przygotowań do adopcji.
Kiedy szukać pomocy u psychoterapeuty?
Do psychoterapeuty udajemy się na krótko- lub długoterminową terapią, której celem jest zmiana i polepszenie funkcjonowania. Terapia zajmuje się naprawą, leczeniem zaburzeń psychicznych, czyli zmianą funkcjonowania psychicznego także w odniesieniu do stanu z okresu przed pojawieniem się bieżących trudności. Do psychoterapeuty zgłaszają się osoby z objawami chorób i zaburzeń, między innymi z depresją, zaburzeniami odżywiania, zaburzeniami lękowymi, zaburzeniami osobowości, chorobą afektywną dwubiegunową i innymi.
Wizyta u psychologa czy psychoterapeuty? Czym się różnią?
Zarówno wizyta u psychologa jak i psychoterapeuty polega na rozmowie.
Różnice między psychoterapią a wsparciem psychologicznym polegają na sposobie pracy z klientem. Wsparcie psychologiczne jest metodą pomocy doraźnej. Najczęściej korzystają z niego osoby przeżywające kryzys, na przykład: trudności wychowawcze, choroby w rodzinie, rozstanie, utratę pracy, po śmierci bliskiej osoby itp. Psycholog pozwala uporządkować myśli, uspokoić emocje i podejmować spójne działania w trudnych chwilach.
Psychoterapia jest rodzajem leczenia, ma za zadanie usprawnienia funkcjonowania wewnątrz-psychicznego oraz poprawę jakości życia. Często mówi się, że terapia ma zmienić osobowość czy charakter pacjenta. Terapeuta zajmuje się także pomocą pacjentowi w aktywnym powrocie do zdrowia, poprzez uruchomienie potencjału samoleczenia.
Czy psycholog i psychoterapeuta to ta sama osoba?
Nie. Psychologiem, który może wykonywać swój zawód, jest osoba która ukończyła studia psychologiczne i posiada tytuł magistra psychologii. Psychoterapeutą jest osoba, która ukończyła studia wyższe (dowolnego kierunku) oraz dodatkowo ukończyła 4 letnie studia psychoterapii (lub jest w trakcie, ponieważ już pod drugim roku studiów jest możliwość prowadzenia sesji psychoterapeutycznych).
Logopeda i neurologopeda
Logopeda a neurologopeda – czym się różnią?
Logopeda zajmuje się genezą, diagnostyką, profilaktyką i terapią zaburzeń mowy. Doskonali mowę dorosłych i dzieci lub też pomaga przywrócić ją lub nauczyć jej w przypadku jej braku lub utraty.
Obszary działań neurologopedy koncentrują się z kolei głównie na osobach z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Neurologopeda dokonuje diagnozy i terapii zaburzeń komunikacyjnych spowodowanych urazami i dysfunkcjami o charakterze neuronalnym – które mogą pojawiać się na przykład po udarach lub urazach mózgu. Neurologopedia to jedna ze specjalizacji logopedii.
Ciekawostka dla Was: inne specjalizacje logopedii to np.: balbutologopedia – zajmuje się osobami z zaburzeniami płynności mówienia – jąkaniem; surdologopedia – zajmuje się osobami z uszkodzeniami bądź zaburzeniami w obrębie słuchu; oligofrenologopedia – zajmuje się wspomaganiem mowy osób z niepełnosprawnością intelektualną; logopedia artystyczna – zajmuje się dbałością o poprawność artykulacyjną, właściwą dykcję oraz technikę mówienia osób „pracujących głosem”; wczesna interwencja logopedyczna – zajmuje się wspomaganiem rozwoju mowy dzieci urodzonych przedwcześnie, noworodków z grupy ryzyka okołoporodowego oraz dzieci z wadami genetycznymi.
Logopeda – kiedy szukać wsparcia specjalisty?
Poniżej zamieszczamy niektóre z objawów trudności logopedycznych, które mogą Was niepokoić. Jeżeli któreś dotyczą Waszego dziecka warto udać się na konsultacje do logopedy/neurologopedy, aby sprawdzić czy dana trudność wymaga terapii logopedycznej:
- odmawianie przyjmowania pokarmów, trudności z gryzieniem, żuciem i przełykaniem, niechęć do twardych pokarmów lub o niektórych konsystencjach,
- opóźniony rozwój mowy – niepojawienie się pierwszych słów w okolicach pierwszego roku życia, niewielki zasób słów względem rówieśników,
- brak reakcji dziecka na swoje imię,
- wady wymowy u dzieci i dorosłych – zniekształcanie słów lub poszczególnych głosek,
- niepłynność mówienia – jąkanie się, powtarzanie sylab,
- dysleksja rozwojowa – dysleksja, dysortografia, dyskalkulia, dysgrafia,
- zaburzenia połykania, gryzienia, żucia pokarmów, ślinienie się, stałe oddychanie przez usta lub otwieranie buzi,
- zaburzenia pracy mięśni żuchwy, języka, twarzy, gardła,
- wystąpienie czynników ryzyka w trakcie ciąży lub porodu,
- prawdopodobieństwo obciążenia genetycznego zaburzeniami mowy – pojawia się w sytuacji, gdy w historii rodziny występowały przypadki jąkania się lub zaburzeń układu nerwowego.
Jak wygląda wizyta – diagnoza u logopedy?
Na wizycie u logopedy przeprowadzany jest szczegółowy wywiad rozwojowy oraz okołoporodowy z rodzicem dziecka. W celu dokonania diagnozy specjalista bada aparat mowy i funkcjonowanie mięśni twarzy w jego okolicach. Może też sprawdzać sposób gryzienia, żucia, ssania, połykania i oddychania, zwłaszcza u dzieci.
U starszych dzieci i dorosłych logopeda bierze również pod uwagę stopień rozwoju kompetencji językowych i społecznych. Logopeda może poprosić o powtarzanie, przeczytanie, nazywanie przedmiotów lub napisanie czegoś. Może również poprosić o opowiedzenie historii lub uczestniczenie w dialogu.
W diagnozie zaburzeń mowy, zarówno dzieci jak i osób dorosłych, ważnym czynnikiem jest czas. Im wcześniej wykryje się występującą wadę, tym szybciej można podjąć skuteczną terapię, co daje większe szanse na sukces, jakim jest poprawa kondycji mowy.
Elektrostymulacja podniebienia
Elektrostymulacja podniebienia i języka – co to jest?
Elektrostymulacja podniebienia i języka jest to terapia wspomagająca i uzupełniająca terapię logopedyczną lub ortodontyczną. Zabiegi elektroterapii oddziałują na cały aparat artykulacyjny człowieka, wspomagając jego działanie. Terapia pobudza do pracy włókna mięśniowe podniebienia, wskutek czego następuje wzmocnienie siły, przyrost masy oraz objętości mięśni.
Elektrostymulacja podniebienia i języka – na czym polega?
Zabieg elektrostymulacji polega na przepływie prądu o bardzo niskim natężeniu przez mięśnie podniebienia miękkiego lub języka w celu usprawnienia ich funkcji. Zabieg trwa od 5 do 15 minut (w zależności od wieku i zaburzeń), jest bezbolesny. W zależności od stanu wrażliwości skórnej pacjent odczuwa jedynie przyjemne mrowienie lub nie ma żadnych odczuć. Dla uzyskania najlepszej skuteczności zaleca się serię zabiegów, ilość ustalana jest wg zaleceń logopedy. Dla uzyskania lepszej efektywności zabiegów pacjent może wykonywać także ćwiczenia mięśni podniebienia miękkiego, gardła oraz języka.
Elektrostymulacja podniebienia i języka – dla kogo?
Zabieg elektrostymulacji zalecany jest przy:
- stymulowaniu rozwoju mowy,
- opóźnionym rozwój mowy,
- zaburzeniach dyslalicznych,
- korekcji mowy nosowej (rynolalia),
- rehabilitacji chorych z afazją,
- pacjentach z porażeniem mózgowym,
- pacjentach z rozszczepem podniebienia,
- dyzartrii (zaburzenia artykulacji),
- wysiękowym zapaleniu uszu (zaburzenia pracy trąbki słuchowej),
- problemach z połykaniem pokarmów,
- krztuszeniu podczas jedzenia i picia,
- zabiegu adenotomii (usunięciu migdała gardłowego).
Elektrostymulacja języka i podniebienia – jak są przeciwwskazania?
Przeciwwskazaniem do elektrostymulacji są:
- implanty słuchowe
- aparaty ortodontyczne stałe
- choroby neurologiczne (padaczka)
- choroby kardiologiczne (rozrusznik serca),
- nowotwory,
- zakażenie bakteryjne,
- uszkodzenie skóry w miejscu zabiegu.